Bu yazımız biyokimyasal oksijen ihtiyacı nedir? Atıksu arıtma işlemi için önemi nedir? Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) deneyi hakkında bilgiler içermektedir.
İçerisinde bakteri barındıran atıksulara oksijen verildiği takdirde, bakteriler aracılığı ile, kararsız (çürüyebilen) maddeler aerobik parçalanmaya uğrar. Bu sırada ise oksijen sarf edilmektedir. Kararsız maddeler kararlı hale dönüşmektedirler.
Organik maddelerin aerobik şartlarda kararsız halden kararlı hale gelmeleri için bakteriler tarafından kullanılan oksijen miktarına, biyokimyasal oksijen ihtiyacı denilmekte ve kısaca BOİ şeklinde gösterilmektedir.
BOİ atıksu arıtma işlemi için önemli bir parametredir. Sudaki kirlilik yükünün genel bir göstergesidir. Biyolojik arıtım kapasitesini belirlemek ve verimini göstermektedir.
Başka bir deyişle BOİ; Organik maddenin biyokimyasal oksidasyonu sırasında mikroorganizmalar tarafından tüketilen oksijen miktarıdır.
BİO ile neyi ölçeriz? Sorusunun cevabına bakacak olursak;
- a) Bakterilerin tükettiği oksijen miktarı,
- b) Organik maddenin karbondioksite dönüşmesi için gerekli oksijen miktarı ölçülmektedir.
BOİ süreci ; Organik Madde + Oksijen Mikroorganizma Karbondioksit +Yeni Hücre + Enerji şeklinde açıklanabilmektedir.
Biyolojik oksidasyon işlemi için çok uzun zaman gerekir. Reaksiyonun 20 günde tamamlandığı kabul edilmektedir. Ancak biyolojik oksijen ihtiyacının büyük bir bölümünün ilk 5 günde sarf edildiği bilinmektedir. Kullanma suları ve birçok endüstri artık sularında 5 günlük biyokimyasal oksijen ihtiyacının toplam biyokimyasal oksijen ihtiyacının %70’i veya %80’i oranında olduğu bulunmuştur.
Organik maddenin mikroorganizmalar tarafından parçalanması sırasında tüketilen oksijen miktarı suyun biyokimyasal oksijen ihtiyacını (BOİ) göstermektedir.
BOİ5 = ÇO ( Numunenin İlk Değeri) – ÇO (5. Gün sonraki değeri)
BOİ5 değerinin yüksek olması suda oksijenin eksilmesi için potansiyel oluşturduğu anlamına gelmektedir.
Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı (BOİ) Deneyi
Deney sırasında oksijen miktarının tükenmemesi gereklidir. 20 °C de oksijen sudaki çözünebilen miktarı 9,0 mg/L’dir.
Bu nedenle istenilen düzeye kadar seyreltilmesi gerekmektedir. Ortamın ise bu süre içerisinde bakterilerin faaliyetini engellemeyecek şekilde uygun olması gereklidir.
A-Klasik Yöntem:
1-Birinci şişenin hemen çözünmüş oksijen değeri okunur.
2- İkinci şişeyi 20 0C’de 5 gün karanlıkta bekletilir.
3- 5. gün sonunda ikinci şişedeki ÇO değeri okunur ve aşağıdaki formül uygulanır.
BOİ= ÇO1-ÇO2/(Numune hacmi(ml) /BOİ şişesi hacmi(300 ml))
B-Manometrik Yöntem:
1-Şişe içindeki atıksuda bulunan çözünmüş oksijen mikroorganizmalar tarafından tüketildikçe, BOİ şişesinin içerisindeki serbest oksijen suya geçmektedir.
2-BOİ şişesinin içerisindeki havanın basıncı azalmaktadır.
3-Azalan basınca bağlı olarak, şişeye bağlı manometredeki civa seviyesi yükselmektedir.
4- BOİ şişesindeki atıksuyun ne kadar çok oksijene ihtiyaç varsa, o oranda oksijen suya geçmektedir. Geçiş miktarı artıkça, şişeye bağlı manometredeki civa seviyesi de yükselmektedir.
